Bộ phim nào là phim điện ảnh cách mạng đầu tiên của Việt Nam?

Trong lịch sử điện ảnh Việt Nam, năm 1959 đánh dấu một cột mốc quan trọng với sự ra đời của bộ phim cách mạng đầu tiên mang tên “Chung một dòng sông”. Đây không chỉ là tác phẩm tiên phong mở đầu cho điện ảnh cách mạng mà còn phản ánh sâu sắc cuộc đấu tranh gian khổ của dân tộc và tình cảnh chia cắt đất nước sau Hiệp định Genève. Cùng VTC Pay tìm hiểu thêm về bộ phim này và sự phát triển của nền điện ảnh Việt Nam trong những năm đầu của nền Cộng hòa bạn nhé.

• Phim Ma Da phá kỷ lục, không có đối thủ trong dòng phim kinh dị
• Hai Muối khắc hoạ hình tượng người cha khắc khổ xúc động

Bộ phim nào là phim điện ảnh cách mạng đầu tiên của Việt Nam?

Vào năm 1958, điện ảnh Việt Nam bắt đầu bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ hơn sau nhiều năm tập trung sản xuất phim tài liệu. Kịch bản của “Chung một dòng sông” – bộ phim điện ảnh cách mạng đầu tiên của Việt Nam, ban đầu được viết bởi tác giả Cao Đình Báu với tên gọi “Tình không giới tuyến”, kể về mối tình bị chia cắt của hai nhân vật sống trên hai bờ sông Bến Hải. Qua quá trình góp ý và chỉnh sửa, kịch bản được hoàn thiện bởi Cao Đình Báu cùng Đào Xuân Tùng, và đổi tên thành “Chung một dòng sông”.

Sông Bến Hải, nằm giữa hai miền Nam Bắc Việt Nam, trở thành ranh giới tạm thời sau Hiệp định Genève 1954. Đây cũng chính là nơi mối tình của hai nhân vật chính trong phim – Vận và Hoài – bị chia cắt. Mối tình của họ không chỉ là tình yêu đôi lứa, mà còn phản ánh sự chia cắt đau thương của đất nước vào thời điểm đó.

Nội dung của “Chung một dòng sông”

Phim kể về mối tình giữa Vận và Hoài, hai người yêu nhau từ thời kháng chiến chống Pháp. Trong khi Vận là du kích, Hoài lại là người thường xuyên chở du kích qua sông. Sau khi Hiệp định Genève được ký kết, sông Bến Hải trở thành giới tuyến tạm thời phân chia hai miền. Khi Vận và Hoài định làm đám cưới, thuyền của Vận không thể vượt qua bờ Nam vì bị cảnh sát Mỹ-Ngụy ngăn cản. Từ đó, tình yêu của họ bị chia cắt bởi dòng sông.

Trong phim, hình ảnh đôi bờ sông Bến Hải được sử dụng làm biểu tượng cho sự phân chia đất nước. Trong khi người dân ở miền Bắc sống trong cảnh hòa bình, vui vẻ thì ở bờ Nam, chính quyền Mỹ – Ngụy đàn áp và truy bức nhân dân. Cuối cùng, với sự giúp đỡ của người dân, Hoài thành công vượt tuyến sang bờ Bắc để gặp Vận, nhưng cô không ở lại mà trở về bờ Nam để tiếp tục cuộc đấu tranh chống đế quốc.

“Chung một dòng sông” đã phản ánh một cách chân thực và sâu sắc nỗi đau của sự chia cắt đất nước, đồng thời khơi gợi lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết của dân tộc.

Các nghệ sĩ tham gia

Hầu hết các diễn viên trong đoàn làm phim đều xuất thân từ sân khấu kịch, nhưng vai diễn của họ đã mang đến những ấn tượng sâu sắc cho khán giả. Trong đó, vai Hoài do Phi Nga thủ vai và vai Vận do Mạnh Linh đảm nhiệm. Đặc biệt, diễn xuất của Phi Nga đã làm say đắm lòng khán giả dù bà chưa qua đào tạo về diễn xuất trước đó.

Các nghệ sĩ tham gia bộ phim như Trịnh Thịnh và Danh Tấn cũng có những đóng góp quan trọng, giúp tạo dựng thành công của bộ phim. Vai diễn của NSND Trịnh Thịnh trong phim đã trở thành vai diễn để đời, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người hâm mộ.

Quá trình sản xuất và công chiếu

“Chung một dòng sông” được sản xuất bởi Xưởng phim truyện Việt Nam vào năm 1958 và được quay trong khoảng thời gian 4 tháng, bắt đầu từ tháng 2 năm 1959. Quá trình sản xuất bộ phim đã gặp nhiều khó khăn, không chỉ vì thiếu thốn về vật tư kỹ thuật mà còn vì kinh nghiệm làm phim của đội ngũ đạo diễn và quay phim còn hạn chế.

Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Kỳ Nam là hai đạo diễn chính của bộ phim. Phạm Kỳ Nam, người từng học tại Học viện Điện ảnh Pháp, là đạo diễn duy nhất của miền Bắc có nền tảng đào tạo bài bản, trong khi phần lớn các nghệ sĩ còn lại chỉ học hỏi từ kinh nghiệm thực tế.

Bộ phim chính thức được công chiếu vào ngày 20 tháng 7 năm 1959, trùng với dịp kỷ niệm 5 năm ngày ký Hiệp định Genève. Buổi công chiếu nhanh chóng thu hút sự chú ý của công chúng và tạo nên cơn sốt trong đời sống văn hóa xã hội thời đó. Khán giả kéo đến rạp chiếu để thưởng thức bộ phim và “Chung một dòng sông” đã trở thành hiện tượng văn hóa đặc biệt.

Tầm quan trọng của “Chung một dòng sông”

“Chung một dòng sông” không chỉ đơn thuần là bộ phim cách mạng đầu tiên của điện ảnh Việt Nam mà còn đánh dấu sự phát triển quan trọng của ngành điện ảnh nước nhà. Trước đó, nền điện ảnh Việt Nam mới chỉ sản xuất được các bộ phim tài liệu, và sự ra đời của bộ phim này đã mở ra một chương mới cho ngành công nghiệp điện ảnh.

Sau thành công của bộ phim này, nhiều bộ phim cách mạng khác đã được ra đời, với nội dung xoay quanh cuộc chiến đấu chống thực dân, xây dựng cuộc sống mới ở miền Bắc và tình hình chính trị đất nước. Các tác phẩm nổi bật có thể kể đến như “Vợ chồng A Phủ” (1961), “Lửa trung tuyến” (1961), “Chim vành khuyên” (1962), và “Chị Tư Hậu” (1963).

Kết luận

“Chung một dòng sông” là một tác phẩm điện ảnh có giá trị lịch sử và nghệ thuật sâu sắc, đánh dấu sự khởi đầu của dòng phim cách mạng Việt Nam. Bộ phim không chỉ phản ánh nỗi đau của sự chia cắt đất nước mà còn gợi lên tinh thần đấu tranh và niềm tin vào tương lai thống nhất của dân tộc. Từ đó, bộ phim mãi mãi ghi dấu trong lòng khán giả và trở thành một biểu tượng quan trọng của nền điện ảnh cách mạng Việt Nam.